Rəqəmsal transformasiya və yeni dövrün reallıqları
Rəqəmsal transformasiya XXI əsrin əsas inkişaf istiqamətlərindən biridir və cəmiyyətin sosial, iqtisadi, elmi və mədəni həyatında dərin dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Bu proses rəqəmsal texnologiyaların — süni intellekt, böyük verilənlər, bulud hesablama, blokçeyn və IoT (əşyaların interneti) kimi innovativ vasitələrin tətbiqi ilə idarəetmənin, təhsilin, iqtisadiyyatın və xidmət sektorlarının yeni mərhələyə keçidini təmin edir.
Müasir dövrün reallıqları göstərir ki, rəqəmsal transformasiya yalnız texnoloji yenilənmə deyil, həm də düşüncə tərzinin, idarəetmə modelinin və sosial münasibətlərin yenidən formalaşması prosesidir. İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi nəticəsində fərdlər və təşkilatlar daha çevik, şəffaf və səmərəli fəaliyyət göstərə bilirlər. Bu, dövlət idarəçiliyində elektron hökumət sistemlərinin inkişafını, təhsildə rəqəmsal platformaların istifadəsini, biznesdə isə rəqəmsal iqtisadiyyat modelinin formalaşmasını sürətləndirir.
Yeni dövrün reallıqları həm də əmək bazarında dəyişiklikləri şərtləndirir. Avtomatlaşdırma və süni intellekt bir çox peşələri əvəz etsə də, eyni zamanda rəqəmsal bacarıqlara malik mütəxəssislərə olan tələbi artırır. Bu səbəbdən, təhsil sisteminin rəqəmsal mühitə uyğunlaşdırılması, innovativ tədris metodlarının və öyrənmə texnologiyalarının tətbiqi mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Rəqəmsallaşma prosesi yalnız texnoloji deyil, həm də sosial-psixoloji dəyişikliklərlə müşayiət olunur. İnsanlar arasında kommunikasiya formalarının dəyişməsi, rəqəmsal asılılıq, informasiya təhlükəsizliyi və etik problemlər yeni dövrün əsas çağırışları sırasındadır. Bu baxımdan, rəqəmsal mədəniyyətin formalaşdırılması, media savadlılığının artırılması və rəqəmsal davranış etikası məsələləri strateji əhəmiyyət daşıyır. Rəqəmsal transformasiya prosesində etik, hüquqi və sosial çağırışlar da meydana çıxır. Məlumat təhlükəsizliyi, şəxsi məxfilik, süni intellektin etik istifadəsi kimi məsələlər qlobal miqyasda müzakirə olunur. Bu baxımdan, rəqəmsal inkişaf yalnız texnoloji tərəqqi ilə deyil, eyni zamanda insan mərkəzli və davamlı dəyərlər üzərində qurulmalıdır.
Nəticə etibarilə, rəqəmsal transformasiya yeni dövrün əsas reallığına çevrilərək, cəmiyyətin bütün sahələrində innovativ yanaşmaların tətbiqini tələb edir. Bu reallıqlar qarşısında dövlətlər, müəssisələr və fərdlər rəqəmsal bacarıqlarını inkişaf etdirməli, adaptasiya və yaradıcılıq qabiliyyətlərini gücləndirməlidirlər. Yalnız bu halda rəqəmsal transformasiya sosial rifahın və dayanıqlı inkişafın əsas mühərrikinə çevrilə bilər.
Elgün Rüstəmlilər