Çağdaş dövrün daha bir bəlası-Panik atak
Panik ataklar: Görünməyən qorxunun aydın səsi…
Panik ataklar: nədir, niyə bu qədər vacibdir və özünü necə göstərir?
Panik atak — bir çox insanın anlayışla yanaşmadığı, lakin getdikcə daha çox rast gəlinən bir psixoloji vəziyyətdir.
Panik atak — gözlənilmədən başlayan, şiddətli qorxu və ya təşviş hissi ilə müşayiət olunan vəziyyətdir. Bu zaman insan həm fiziki, həm də psixoloji baxımdan ciddi narahatlıq keçirir. Əksər hallarda aydın səbəb olmadan baş verir və gündəlik həyatı əhəmiyyətli dərəcədə çətinləşdirə bilər.
Niyə panik ataklar bu qədər aktualdır?
Müasir dövrdə insanlar davamlı stres, narahatlıq və qeyri-müəyyənlik içində yaşayır. Bu isə psixoloji pozuntuların artmasına gətirib çıxarır. Panik ataklar isə bu gərginliyin ən parlaq və ağrılı əlamətlərindən biridir. Qısa sürməsinə baxmayaraq, bu vəziyyət panik pozuntuya, depressiyaya və ya sosial təcridə səbəb ola bilər.
Panik atak necə hiss olunur?
Ən çox rast gəlinən simptomlar:
Qəfil qorxu və ya təşviş hissi
Ürəkdöyünmə, nəfəs darlığı, titrəmə
Başgicəllənmə, ürəkbulanma, tərləmə
Reallıq hissinin itməsi (derealizasiya)
Ölüm qorxusu və ya nəzarəti itirmək hissi
Panik atak adətən 10–30 dəqiqə davam edir, lakin insanın psixikasına güclü təsir edir və uzun müddət narahatlıq yarada bilər.
Statistika: Dünyada və Azərbaycanda vəziyyət
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, dünyada 260 milyondan çox insan təşviş pozuntularından əziyyət çəkir.
Hər 100 nəfərdən 2–3-ü həyatında ən az bir dəfə panik atak keçirir.
Qadınlarda panik atak kişilərə nisbətən iki dəfə çox rast gəlinir.
Azərbaycanda, dəqiq rəsmi statistika az olsa da, yerli psixoloqların təxminlərinə görə, əhalinin 15–20%-i müxtəlif təşviş və panik pozuntulardan əziyyət çəkir, xüsusilə Bakı, Gəncə, Sumqayıt kimi böyük şəhərlərdə.
Son illərdə 18–35 yaş arası gənclər arasında müraciətlərin artdığı müşahidə olunur. Səbəblər sırasında imtahan stresi, işsizlik, iqtisadi qeyri-sabitlik və informasiya yükü önə çıxır.
Nə etmək lazımdır?
Panik atak müalicə edilə bilən bir vəziyyətdir. Əsas addımlar:
Mütəxəssisə – psixoloq və ya psixiatr – müraciət etmək
Təhlükəli situasiyalardan qaçmaq əvəzinə, onlarla işləməyi öyrənmək
Nəfəs məşqləri, relaksasiya, kognitiv-davranış terapiyası tətbiq etmək
Zərurət olduqda dərman müalicəsi almaq (yalnız həkim nəzarətində)
Panik atakların qarşısını almaq üçün nə etmək olar?
Yuxu rejiminə əməl etmək və istirahət etmək
Daimi fiziki fəaliyyət — yürüş, yüngül idman
Kofein, nikotin və digər stimulyatorlardan uzaq durmaq
Mənfi xəbərlər və informasiya yükünü azaltmaq
Daxili vəziyyəti izləmək və erkən mərhələdə psixoloji dəstək almaq
Unutmayın: panik atak zəiflik deyil. Bu, bədənin və psixikanın “məni eşit!” deyə verdiyi bir siqnaldır.
Yardım almaq — ilk və ən doğru addımdır!
Fəxri Həsənov
Kanal32.az